1
Abstract:
Kajian ini mengambil kes Mohd Alias Ibrahim vs RHB Bank & Anor 2011 sebagai titik fokus, menyoroti perbincangan mengenai keabsahan peruntukan-peruntukan dalam Akta Bank Negara Malaysia 2009 yang membolehkan rujukan ke Majlis Penasihat Syariah (MPS) dalam pertikaian perbankan Islam. Tujuan kajian adalah menilai kekonsistenan peruntukan-peruntukan tersebut dengan Perlembagaan Persekutuan, dengan fokus pada kuasa kehakiman mahkamah, kewajiban merujuk kepada MPS, dan kesan terhadap transaksi sebelum Akta tersebut berkuat kuasa.
Fakta kes melibatkan plaintif yang menuntut pembatalan perjanjian kemudahan dan menimbulkan isu-isu kritikal terkait perubahan kuasa di kalangan defendan. Mahkamah menangani tiga isu utama, termasuk pertanyaan sama ada peruntukan yang membolehkan rujukan ke MPS memindahkan kuasa kehakiman, kewajiban mahkamah merujuk kepada MPS, dan kesan retrospektif peruntukan tersebut terhadap transaksi sebelumnya.
Keputusan mahkamah menegaskan keabsahan peruntukan-peruntukan tersebut, mengakui MPS sebagai pihak yang memastikan undang-undang Islam dalam perbankan Islam. Mahkamah sivil mempertahankan kuasa dalam kes transaksi perbankan Islam sambil memberikan pengiktirafan terhadap peranan MPS sebagai autoriti pengawasan. Keputusan ini mencerminkan kompleksitas hubungan antara undang-undang Islam, mahkamah sivil, dan MPS dalam konteks perbankan Islam di Malaysia.
INTRODUCTION
Berdasarkan kes Mohd Alias Ibrahim vs RHB Bank & Anor 2011, permasalahan utama dalam kajian ini adalah perbincangan mengenai keabsahan peruntukan-peruntukan dalam Akta Bank Negara Malaysia 2009 (‘Akta tersebut’) yang membolehkan rujukan ke Majlis Penasihat Syariah (‘MPS’) dalam pertikaian perbankan Islam.
Latar belakang kajian ini berkaitan dengan tuntutan plaintif terhadap pembatalan perjanjian kemudahan dan isu-isu yang muncul semasa permohonan pembatalan, terutama dalam konteks perubahan kuasa dari defendan pertama kepada defendan kedua. Relevansinya adalah terkait dengan implikasi serius terhadap industri perbankan Islam di Malaysia.
Tujuan kajian ini adalah untuk menilai kekonsistenan peruntukan-peruntukan yang membolehkan rujukan ke MPS dengan Perlembagaan Persekutuan. Fokus penelitian melibatkan tiga isu: kuasa kehakiman mahkamah, kewajiban merujuk kepada MPS, dan kesan terhadap transaksi sebelum Akta tersebut berkuat kuasa. Kerangka teoritis kajian ini melibatkan interpretasi Perlembagaan Persekutuan, peranan MPS dalam pemastian undang-undang Islam, dan pertimbangan tentang batasan waktu untuk pelaksanaan kewajiban statutori MPS.
Kajian ini mencakup analisis mengenai bidang kuasa mahkamah, peran MPS, dan relevansi peruntukan Akta tersebut terhadap transaksi sebelumnya. Manfaat potensialnya termasuk penegasan kuasa kehakiman mahkamah dan pemahaman yang lebih baik mengenai peran MPS dalam konteks perbankan Islam. Rangkaian penggunaan amicus curie, pandangan Pejabat Peguam Negara, dan Bank Negara Malaysia memberikan dimensi tambahan kepada kajian ini, menyoroti kepentingan luas dalam industri perbankan Islam.
FAKTA KES
Fakta bagi kes Mohd Alias Ibrahim vs RHB Bank & Anor 2011, plaintif telah menandatangani perjanjian jual beli untuk membeli hartanah dalam Projek Kota Warisan dan perjanjian bangunan untuk membina rumah berkembar atas tanah tersebut. Pada 29 Januari 2004, defendan pertama memberikan kemudahan Bai Bithaman Ajil dan kemudahan talian wang tunai kepada plaintif untuk membiayai projek pembinaan. Pada 8 Mac 2005, semua aset defendan pertama berkaitan perniagaan perbankan Islam diberikan kepada defendan kedua.
Plaintif kemudian memulakan tindakan terhadap defendan-defendan, menuntut pembatalan perjanjian kemudahan dan ganti rugi. Plaintif mempersoalkan keabsahan peruntukan-peruntukan Akta tersebut yang membolehkan rujukan ke MPS, merangsang perbincangan mengenai kuasa kehakiman mahkamah, kewajiban merujuk kepada MPS, dan kesan terhadap transaksi sebelum Akta tersebut berkuat kuasa. Mahkamah menyatakan peruntukan yang dipersoalkan adalah undang-undang persekutuan sah, memberikan MPS peranan untuk pemastian undang-undang Islam dalam konteks perbankan Islam. Keputusan muktamad masih tertangguh, menunggu keputusan mahkamah terhadap isu-isu penting yang masih perlu diputuskan.
Plaintif menimbulkan tiga isu utama:
Sama ada peruntukan yang dipertikaikan secara tersirat memindahkan kuasa kehakiman kepada Majlis Penasihat Syariah (MPS)
Sama ada mahkamah berkewajipan merujuk perkara perbankan Sharia kepada MPS
Sama ada peruntukan yang dipertikaikan mempunyai kesan retrospektif ke atas transaksi sebelum Akta berkuat kuasa. Mahkamah, dengan persetujuan pihak-pihak, mengundang Jabatan Peguam Negara dan Bank Negara Malaysia sebagai amicus curie untuk menyatakan pandangan mereka mengenai perkara tersebut.
Pada 18 Mei 2010, defendan pertama memohon untuk membatalkan tuntutan plaintif, namun semasa permohonan ini, muncul isu-isu yang membenarkan rujukan ke Majlis Penasihat Syariah (MPS) berdasarkan Akta Bank Negara Malaysia 2009.
ISU UTAMA
Dalam kes Mohd Alias Ibrahim vs RHB Bank & Anor 2011, isu utama adalah mengenai peruntukan-peruntukan undang-undang yang membolehkan rujukan kepada Majlis Penasihat Syariah (MPS) dalam konteks perbankan Islam. Plaintif mendakwa bahawa peruntukan-peruntukan tersebut tidak selaras dengan Perlembagaan Persekutuan dan oleh itu harus diisytiharkan terbatal.
Plaintif menuntut deklarasi bahawa perjanjian kemudahan yang dimasuki antara plaintif dan defendan-defendan pada 29 Januari 2004 adalah terbatal dan tidak boleh dikuatkuasakan. Selain itu, plaintif juga meminta ganti rugi untuk pelanggaran perjanjian kemudahan beserta faedah dan kos. dengan kata lain, plaintif mencabar kebolehpercayaan dan implikasi Bahagian 56 dan 57 Akta Bank Negara Malaysia 2009, terutamanya berkaitan dengan Perlembagaan Persekutuan. Plaintif berhujah bahawa peruntukan-peruntukan ini boleh memindahkan kuasa kehakiman kepada Majlis Penasihat Sharia (MPS), yang boleh menghalang keupayaan mahkamah untuk menyelesaikan pertikaian kontemporari. Kebimbangan juga timbul mengenai memaksa mahkamah merujuk perkara perbankan Sharia kepada MPS dan kesan retrospektif peruntukan yang dipertikaikan terhadap urus niaga sebelum penguatkuasaan Akta tersebut.
Namun, defendan membantah tuntutan tersebut dengan merujuk kepada peruntukan-peruntukan dalam Akta Bank Negara Malaysia 2009 yang membenarkan rujukan kepada MPS dalam isu-isu perbankan Syariah. Mereka berpendapat bahawa MPS memiliki peranan dalam pemastian undang-undang Islam berkaitan perniagaan perbankan Islam.
Mahkamah dalam keputusannya menyatakan bahawa peruntukan-peruntukan yang dipersoalkan adalah sah dan berada dalam bidang kuasa undang-undang persekutuan. MPS diakui sebagai pihak berkuasa yang memastikan undang-undang Islam dalam konteks perbankan Islam. Oleh itu, mahkamah menolak tuntutan plaintif dan menyimpulkan bahawa MPS memiliki peranan yang penting dalam memastikan keselarasan undang-undang Islam dengan transaksi perbankan Syariah.
Keputusan ini memperlihatkan pentingnya peranan MPS dalam mengawal selia perbankan Islam dan bagaimana mahkamah mengiktiraf kewibawaannya dalam pemastian undang-undang Islam berkaitan perniagaan perbankan Islam.
KEPUTUSAN PENGHAKIMAN
Mahkamah akhirnya menolak permohonan plaintif, menyatakan bahawa peruntukan-peruntukan yang dipertikaikan adalah di bawah undang-undang persekutuan dan berada dalam bidang kuasa mahkamah. Sambil mengakui bahawa undang-undang Islam berada di bawah bidang kuasa Mahkamah Sharia, mahkamah sivil mengekalkan kuasa dalam kes yang melibatkan transaksi perbankan Islam. Mahkamah mengiktiraf MPS sebagai autoriti pengawasan bagi perbankan Islam, menyatakan bahawa merujuk soalan kepada MPS tidak mengurangkan kuasa mahkamah tetapi memudahkan interpretasi seragam undang-undang Islam dalam hal kewangan. Mahkamah menyimpulkan bahawa penentuan MPS adalah mengikat, meninggalkannya kepada mahkamah untuk mengaplikasikan undang-undang yang dikenal pasti kepada fakta kes tersebut. Mahkamah menolak hujah plaintif bahawa ketiadaan prosedur MPS menafikan hak untuk didengar, menyatakan bahawa plaintif gagal membuktikan penafian pada peringkat ini. Mahkamah juga menolak pengenakan had masa ke atas MPS, mencatat bahawa kes ini difailkan selepas penguatkuasaan Akta tersebut.
Mahkamah menolak permohonan plaintif atas beberapa sebab:
1. Peruntukan Undang-Undang Persekutuan
Mahkamah menyatakan bahawa peruntukan yang dipersoalkan adalah undang-undang persekutuan yang sah, digubal oleh Parlimen, dan tercakup dalam bidang kuasa dan kuasa mahkamah ini.
2. Bidang Kuasa Mahkamah Sivil dalam Kes Transaksi Perbankan Islam:
Mahkamah menyimpulkan bahawa mahkamah sivil mempunyai bidang kuasa untuk mendengar kes-kes yang melibatkan transaksi perbankan berdasarkan prinsip-prinsip Islam. Walau bagaimanapun, dengan perkembangan alat kewangan Islam, penting untuk menubuhkan MPS sebagai pihak berkuasa kawal selia dalam bidang perbankan Islam untuk mengawal pentafsiran undang-undang Islam dalam skop pembiayaan dan perbankan Islam.
3. Fungsi MPS dan Pemastian Undang-Undang Islam:
Mahkamah menegaskan bahawa MPS ditubuhkan sebagai pihak berkuasa untuk pemastian undang-undang Islam dalam konteks perniagaan perbankan Islam. Pemastian ini mengikat mahkamah berkaitan dengan peruntukan yang dipersoalkan, dan keputusan akhir masih bergantung pada mahkamah untuk memutuskan isu-isu penting yang telah diplid oleh pihak-pihak.
Secara ringkasnya, mahkamah mengesahkan keabsahan peruntukan-peruntukan yang dipertikaikan, mengiktiraf peranan MPS dalam hal-hal kewangan Islam, dan menekankan bahawa keputusan MPS adalah penasihat, tidak mengikat mahkamah. Penolakan ini didasarkan pada keadaan khusus dan pertimbangan undang-undang yang dibentangkan dalam kes ini.
COMMENTARIES
1. Kesahan Peruntukan Dipertikaikan:
Mahkamah membuat kesimpulan bahawa peruntukan yang dipertikaikan oleh plaintif adalah undang-undang persekutuan yang sah yang digubal oleh Parlimen. Ini disokong oleh hujah bahawa peruntukan-peruntukan ini termasuk dalam bidang kuasa persekutuan, seperti yang dinyatakan dalam item 4(k) Senarai Persekutuan dalam Jadual Kesembilan Perlembagaan Persekutuan. Mahkamah menolak pendapat plaintif bahawa Seksyen 84 Akta Mahkamah Kehakiman 1964 (AMK) mewajibkan rujukan kepada Mahkamah Persekutuan, dengan menekankan kuasa mahkamah untuk membuat keputusan dalam perkara ini.
2. Bidang Kuasa Mahkamah Sivil dalam Transaksi Perbankan Islam:
Mahkamah mengesahkan bahawa di Malaysia, undang-undang Islam berada di bawah bidang kuasa Mahkamah Syariah, yang diatur oleh undang-undang negeri mengikut Perkara 74(2) Perlembagaan Persekutuan. Walau bagaimanapun, dalam kes-kes yang melibatkan transaksi perbankan Islam, mahkamah sivil mempunyai bidang kuasa. Mahkamah menekankan kepentingan menubuhkan pihak berkuasa kawal selia, dalam kes ini, Majlis Penasihat Syariah (MPS), untuk memastikan penafsiran seragam undang-undang Islam dalam kewangan Islam. Peranan MPS adalah untuk memastikan, bukan menentukan, undang-undang Islam berkaitan dengan perkara kewangan, membolehkan mahkamah sivil mengaplikasikan undang-undang yang dikenalpasti kepada kes tersebut.
3. Peranan MPS dan Masa Prosiding:
Mahkamah menangani hujah plaintif mengenai peranan MPS, menekankan bahawa MPS bertugas untuk memastikan undang-undang Islam bagi tujuan perbankan Islam. Mahkamah menolak pendapat bahawa penentuan MPS akan mengikat mahkamah, dengan menekankan bahawa ia berfungsi sebagai pendapat pakar bukan keputusan mahkamah. Selain itu, mahkamah memutuskan bahawa kerana tiada kewajipan statutori ke atas MPS sebelum 25 November 2009 untuk mengeluarkan prosedurnya, tidak seharusnya menambah atau menolak sebarang terma selepas fakta. Mahkamah menekankan bahawa kes ini didaftarkan selepas Akta berkuat kuasa, menjadikan isu-isu selepas itu tidak relevan.
Keputusan kes ini mencerminkan kompleksitas hubungan antara undang-undang Islam, mahkamah sivil, dan peranan MPS dalam konteks perbankan Islam.
CONCLUSION
Dalam kesimpulan, kajian terhadap permasalahan undang-undang dalam Mohd Alias Ibrahim vs RHB Bank & Anor 2011 membawa kepada penegasan bahawa peruntukan-peruntukan yang membolehkan rujukan kepada Majlis Penasihat Syariah (MPS) adalah sah dan berada dalam bidang kuasa undang-undang persekutuan. Mahkamah menyatakan bahawa MPS memainkan peranan penting dalam pemastian undang-undang Islam berkaitan perniagaan perbankan Islam di Malaysia. Keputusan ini mencerminkan kejelasan mengenai kuasa mahkamah sivil dalam kes-kes transaksi perbankan Islam, di samping pengiktirafan terhadap peranan MPS sebagai autoriti pengawasan.
Dalam konteks isu utama yang melibatkan peruntukan-peruntukan yang dipersoalkan, mahkamah menguatkuasakan kesahan undang-undang persekutuan dan menekankan peranan MPS sebagai pihak yang memastikan keselarasan undang-undang Islam dengan transaksi perbankan Syariah. Meskipun plaintif mencabar peruntukan tersebut, mahkamah menolak tuntutan tersebut dengan memandang peruntukan-peruntukan tersebut sebagai undang-undang sah yang melibatkan bidang kuasa mahkamah.
Keputusan ini juga memberikan penekanan terhadap keselarasan undang-undang Islam dengan prinsip-prinsip perbankan Islam, dengan membentuk MPS sebagai pihak yang bertanggungjawab dalam pemastian undang-undang Islam berkaitan perniagaan perbankan Islam. Ini sejajar dengan perkembangan alat kewangan Islam dan keperluan untuk menubuhkan pihak berkuasa kawal selia seperti MPS dalam mengawal pentafsiran seragam undang-undang Islam.
Walau bagaimanapun, keputusan ini juga menekankan bahawa meskipun MPS memainkan peranan dalam pemastian undang-undang Islam, keputusan akhir masih bergantung kepada mahkamah sivil. Mahkamah menegaskan bahawa merujuk soalan kepada MPS bukanlah untuk mengurangkan kuasa mahkamah, tetapi untuk memudahkan interpretasi seragam undang-undang Islam dalam konteks perbankan Islam.
Dengan demikian, kes ini memberikan pandangan yang jelas mengenai hubungan yang kompleks antara undang-undang Islam, mahkamah sivil, dan peranan MPS dalam konteks perbankan Islam di Malaysia.
